Τι είναι ο Μάρτης

Το έθιμο του Μάρτη είναι γλυκά χαραγμένο στις παιδικές αναμνήσεις μας. Την τελευταία μέρα του Φλεβάρη οι γονείς ή οι παππούδες μας έπλεκαν ένα βραχιόλι με λευκή και κόκκινη κλωστή, το γνωστό σε όλους μας “μαρτάκι”. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει τα παιδιά από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης. Γι’ αυτό και συνήθως το φορούν την πρώτη μέρα του Μάρτη και για ολόκληρο το μήνα. Φυσικά, εκτός από τα παιδιά, το βραχιόλι αυτό το φορούν πολύ συχνά και οι ενήλικες καθώς αποτελεί σύμβολο προστασίας. Το λευκό και το κόκκινο χρώμα τα συναντάμε συχνά στη δεισιδαιμονία όταν είναι να αποτρέψουμε κάποιο κακό. Σε κάποιες παραδόσεις εντοπίζουμε αναφορές και για μία χρυσή κλωστή που συμβολίζει την αφθονία.

Από που προέρχεται

Ο Μάρτης είναι ένα πολύ παλιό έθιμο με διασπορά σε μεγάλο μέρος των Βαλκανίων (Βουλγαρία, Ρουμανία, Κύπρος, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Μολδαβία). Ωστόσο, και στις υπόλοιπες χώρες πλέκουν βραχιόλια, κρεμαστά ή στολίδια για το πέτο από λευκή και κόκκινη κλωστή. Υπάρχει μια θεωρία πως το έθιμο έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα. Oι μύστες των Ελευσίνιων Μυστηρίων έδεναν μια κλωστή, την Κρόκη, στο δεξί τους χέρι και το αριστερό τους πόδι. Επίσης, οι Βυζαντινοί αναφέρουν τη χρήση βαμμένης κλωστής κατά της βασκανίας.

Πότε το βγάζουμε

Το μαρτάκι συνήθως το φοράμε μέχρι και το τέλος του μήνα. Σύμφωνα όμως με την πιο διαδεδομένη αντίληψη, η σωστή στιγμή για να βγάλουμε τον Μάρτη είναι μόλις εμφανιστούν τα πρώτα χελιδόνια. Στη συνέχεια, τον αφήνουμε σε κλαδιά δέντρων, τριανταφυλλιές ή κεραμίδια για να τον χρησιμοποιήσουν τα χελιδόνια στην κατασκευή της φωλιάς τους. Σε άλλες περιοχές το φορούν ως την Ανάσταση, οπότε και το δένουν στις λαμπάδες τους για να καούν μαζί.

Η μοντέρνα εκδοχή του

Τα τελευταία χρόνια ο Μάρτης δεν είναι μόνο ένα απλό βραχιολάκι με κλωστές. Στην πιο μοντέρνα εκδοχή του έχουμε ενσωματώσει χάντρες, ματάκια, φουντίτσες και πολλά ακόμα υλικά. Η δική μας συλλογή περιλαμβάνει 4 διαφορετικά σχέδια, κατασκευασμένα από χρυσό και συνδυασμένα με μακραμέ πλέξιμο από λευκές και κόκκινες κλωστές.

Βραχιόλι μάρτης με χρυσό χελιδόνι
Βραχιόλι μάρτης με χρυσό ματάκι
Βραχιόλι μάρτης με χρυσό χαρταετό
Βραχιόλι μάρτης με χρυσό δελφίνι

Tip: Στο τέλος του μήνα, μπορείτε είτε να το φυλάξετε το μαρτάκι ώστε να το φορέσετε και την επόμενη χρονιά, είτε να κόψετε το μακραμέ. Κόβοντας το, μπορείτε παραδοσιακά να αφήσετε τις κλωστές σε κάποιο κλαδί. Το χρυσό σύμβολο μπορείτε να το επαναχρησιμοποιήσετε, συνδυάζοντας το με μία χρυσή αλυσίδα. Έτσι, με αυτό τον τρόπο θα δημιουργήσετε ένα βραχιόλι ή ένα κολιέ που θα φοράτε όλη τη χρονιά.