Γιατί αλλαζει η ωρα;
Έχουμε συνηθίσει να αλλαζει η ωρα στα ρολόγια μας δύο φορές τον χρόνο. Η θερινή ώρα (DST) είναι η πρακτική της αλλαγής των ρολογιών μία ώρα μπροστά από την τυπική ώρα κατά τους θερινούς μήνες. Αντίστοιχα, το φθινόπωρο επιστρέφουμε μία ώρα πίσω. Αυτό μας επιτρέπει να χρησιμοποιούμε καλύτερα το φυσικό φως της ημέρας.
Πηγαίνοντας μία ώρα μπροστά, έχουμε περισσότερο φως τα βράδια του καλοκαιριού. Ενώ πηγαίνοντας μία ώρα πίσω, έχουμε περισσότερο φως τα πρωινά του χειμώνα. Ωστόσο, η αλλαγή της ώρας έχει πολλούς επικριτές και δικαίως!
Πότε αλλαζει η ωρα;
Η θερινή ώρα αλλαζει πάντα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και η χειμερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Για παράδειγμα, φέτος η θερινή ώρα ξεκινά την Κυριακή 27 Μαρτίου 2022. Το βράδυ του Σαββάτου πριν κοιμηθούμε, ρυθμίζουμε τα ρολόγια μία ώρα μπροστά και δυστυχώς χάνουμε μία πολύτιμη ώρα ύπνου.
Η θερινή ώρα λήγει την Κυριακή 30 Οκτωβρίου 2022. Αντίστοιχα, το προηγούμενο βράδυ γυρίζουμε τα ρολόγια μία ώρα πίσω και κερδίζουμε εκείνη τη μία ώρα ύπνου που χάσαμε τον Μάρτιο.
Η ιστορία της θερινής ώρας
Το «An Economical Project» του Benjamin Franklin, που γράφτηκε το 1784, είναι η παλαιότερη γνωστή αναφορά στην αλλαγή της ώρας
Ο πρώτος αληθινός υποστηρικτής της θερινής ώρας ήταν ένας Άγγλος ονόματι William Willet. Ένας Λονδρέζος οικοδόμος, συνέλαβε την ιδέα ενώ καβαλούσε το άλογό του νωρίς ένα πρωί του 1907. Παρατήρησε ότι τα παντζούρια των σπιτιών ήταν ερμητικά κλειστά παρόλο που ο ήλιος είχε ανατείλει.
Στο «The Waste of Daylight», το μανιφέστο της προσωπικής του εκστρατείας εξοικονόμησης φωτός, ο Willet έγραψε: «Όλοι εκτιμούν τις μεγάλες, ανάλαφρες βραδιές. Όλοι θρηνούν για τη συρρίκνωσή τους καθώς οι μέρες μικραίνουν. Και σχεδόν όλοι έχουν εκφράσει τη λύπη τους που το σχεδόν καθαρό, λαμπερό πρωινό φως κατά τους μήνες της άνοιξης και του καλοκαιριού είναι τόσο σπάνια ορατό. Το ότι σπαταλάμε 210 ώρες φωτός της ημέρας κάθε χρόνο, είναι ελάττωμα του πολιτισμού μας. Αφήστε την Αγγλία να το αναγνωρίσει και να το διορθώσει».
Ο Willet ξόδεψε μια μικρή περιουσία ασκώντας πίεση σε επιχειρηματίες, μέλη του κοινοβουλίου και το Κογκρέσο των ΗΠΑ για να βάλουν τα ρολόγια μπροστά 20 λεπτά σε κάθε μία από τις τέσσερις Κυριακές του Απριλίου και να αντιστρέψουν τη διαδικασία τις διαδοχικές Κυριακές του Σεπτεμβρίου. Αλλά η πρότασή του αντιμετωπίστηκε κυρίως με χλεύη. Μια κοινότητα αντιτάχθηκε για ηθικούς λόγους, αποκαλώντας την πρακτική αυτή «αμαρτία του ψέματος» για τον αληθινό χρόνο.
Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος οδήγησε στην υιοθέτηση του DST
Τη θερινή ώρα την εισήγαγαν για πρώτη φορά κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο, οι περισσότερες χώρες διέκοψαν την πρακτική μετά τον πόλεμο. Στη συνέχεια ξεκίνησε ξανά σε διάφορες χώρες κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και λίγο αργότερα.
Τη δεκαετία του 1950 σταμάτησε ευρέως, αλλά επανήλθε σε μεμονωμένες περιπτώσεις μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960. Η ενεργειακή κρίση στις αρχές της δεκαετίας του 1970 άρχισε να ωθεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να επαναφέρουν τη Θερινή ώρα σε ολόκληρη την ήπειρο. Έκτοτε παραμένει σε ισχύ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Ιστορικά, οι χώρες της Ευρώπης είχαν διαφορετικές πρακτικές για την παρακολούθηση της Θερινής ώρας. Αυτό όμως εμπόδιζε τον συντονισμό των μεταφορών, των επικοινωνιών και των μετακινήσεων. Ξεκινώντας το 1981, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άρχισε να εκδίδει οδηγίες που απαιτούσαν από τα κράτη μέλη να νομοθετήσουν εναρμονισμένες ημερομηνίες έναρξης και λήξης της θερινής ώρας. Η Ελλάδα ακολουθεί από το 1997 τους κανόνες της ΕΕ σχετικά με τις ώρες έναρξης και λήξης και τις ημερομηνίες για τη θερινή ώρα.
Θα σταματήσει η αλλαγη της ωρας;
Η Ευρώπη είχε βάλει σκοπό να σταματήσει το DST το 2021, αλλά τα πράγματα έγιναν πολύπλοκα. Τον Μάρτιο του 2019, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε την πλήρη κατάργηση των εξαμηνιαίων αλλαγών του ρολογιού, αλλά δεν έχει καταλήξει σε μια τελική αλλαγή κανόνων ακόμα και μπορεί να μην το κάνει ποτέ.
Οι ζώνες ώρας εντός της ΕΕ είναι, γεωγραφικά μιλώντας, κάπως ανάκατες σύμφωνα με το γεωγραφικό μήκος. Ωστόσο, τα μεμονωμένα κράτη μέλη της ΕΕ ενδέχεται σύντομα να μπορούν να επιλέξουν αν θα έχουν ως μόνιμη τη χειμερινή ή τη θερινή ώρα.
Είναι ενδιαφέρον ότι η Ισπανία είναι στη «λάθος» ζώνη ώρας από το 1940. Αυτό συνέβη διότι, κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετατόπισε τη ζώνη ώρας της σύμφωνα με τη ζώνη της Γερμανίας. Η Γαλλία είχε αρχικά την ίδια ώρα με το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά τη μετατόπισε επίσης σε ώρα Γερμανίας. Αν λάβουμε υπόψη την τοποθέτησή τους γεωγραφικά, η Γαλλία, η Ισπανία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες θα έπρεπε να είναι στη Συντονισμένη Παγκόσμια Ώρα (UTC). Αν όμως αυτό αλλάξει, θα μπορούσε να προκαλέσει οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Για παράδειγμα, η Ισλανδία, η οποία είναι στο δυτικό άκρο της Ευρώπης, διατηρεί το UTC όλο το χρόνο. Αυτό της επιτρέπει να είναι κοινωνικά πιο κοντά στους μακρινούς ευρωπαίους γείτονές της.
Αν η απόφαση ήταν στα δικά σας χέρια, τι θα επιλέγατε; Θα προτιμούσατε να αισθάνεστε περισσότερο συνδεδεμένοι με τον υπόλοιπο κόσμο και να επικοινωνείτε εύκολα με οποιονδήποτε ζει σε άλλη χώρα; Ή θα επιλέγατε να το καταργήσετε ώστε να χτυπάει το ξυπνητήρι σας όταν βγαίνει ο ήλιος;
